Een Nederlandse toerist heeft eigenhandig Roemenië op de kaart gezet. Peter Schagen vierde samen met zijn vriendin acht dagen vakantie in het Zuidoost-Europese land en legde deze reis vast op camera. Hij bracht twee uur aan beeldschoon videomateriaal terug naar bijna drie minuten. De vakantiekiekjes van Peter en zijn vriendin werden massaal opgepikt door de Roemeense media en bloggers. Vanuit Roemeens oogpunt is die prestatie vleiend en erg zorgelijk tegelijkertijd. Want waarom doet een hobbyproject van een Nederlandse freelancer iets wat de Roemeense staat niet voor elkaar krijgt?
Het lukt Roemenië nauwelijks om zichzelf opnieuw op de kaart te zetten in reislustige landen als Nederland. Ik zeg opnieuw, omdat het land wel degelijk een populair oord was in de jaren ’70. Toen was de communistische dictator Nicolae Ceaușescu nog de hoop van het Westen, gezien zijn eigenwijze koers tegenover de opgelegde aanwijzingen vanuit de Sovjet-Unie. Zo is mijn moeder aan mijn vader gekomen. Later zou Ceaușescu hopeloos ontsporen en verdreef hij niet alleen alle hoop uit het land, maar ook de toeristische mogelijkheden van Roemenië. Westerlingen waren de vijand, dus waarom zou je hen nog toegang verschaffen tot de adembenemende bergen en de jeugdige badplaatsen aan de Zwarte Zee? Eind december is het vijfentwintig jaar sinds de val van het communisme en Roemenië probeert al een poos de aandacht te trekken van potentiële toeristen. Zonder al te veel succes. Het blijft vooral bij proberen.
Nederlander
Eén Nederlandse knul deed het gewoon; Roemenen geloven hun ogen niet. Peter Schagen bracht acht vakantiedagen Roemenië terug naar een video die viral ging. Via de Roemeense media en vooral Roemeense bloggers werd het filmpje ook door de rest van de wereld bekeken. Een beetje peddelen en eten in Boekarest, de heupen los aan de kust en na acht daagjes weer terug het vliegtuig in. Alles in beeld gebracht alsof je er zelf bij was (of er in ieder geval bij had willen zijn). Meer was er niet nodig. Dat is weer eens wat anders dan de peperdure filmpjes die de Roemeense staat laat maken, waarin de kijker de hoogtepunten van het land door de strot krijgt geduwd door sporthelden als oud-voetballer Gheorghe Hagi, oud-turnster Nadia Comăneci en oud-tennisser Ilie Năstase.
Zulke filmpjes werken niet meer, als ze überhaupt ooit gewerkt hebben. Wij, de immer naar vakantie hunkerende Nederlanders, zijn immuun geworden voor de zee, een wapperende doek in de wind, natuurschoon vanuit een helikopter bezien, een vrouw die (blootsvoets) over marktplaatsen struint, de typografie die de naam van het land combineren met de oriëntatiepunten die daar te vinden zijn. Turkije, Marokko, Kroatië. We kennen het inmiddels wel.
Anders
Denk aan Roemenië en je denkt niet aan vakantie. Straathonden, één van de armste leden van de EU, weesjes, beton, corruptie. Dat hoor ik nog steeds als ik iemand naar zijn of haar beeld van Roemenië vraag. Het is aan de staat om dat ingeprente imago te veranderen. Niet door prijzige filmpjes te schieten, maar door de problemen aan te pakken. Het beeld verandert pas als het beeld verandert. En er is hoop. Ex-president Adrian Năstase en clubeigenaar van Steaua Boekarest Gigi Becali zijn grote namen die in de gevangenis bivakkeren vanwege corruptie. Afgelopen tijd kwamen er twee grote zaken bij: die van de van corruptie verdachte burgemeester van de districthoofdstad Bacău én een steekpenningzaak met in de hoofdrol het broertje van de huidige president van Roemenië. Het communisme is vijfentwintig jaar verdwenen, maar de erfenis is nog niet weggewerkt.
Dat het anders moet, begrijpt de Roemeense staat niet. Peter Schagen wel. Ondertussen heeft de staat het te druk met gala’s organiseren en daarbij nieuwe toerismeambassadeurs aan te wijzen. Tennisster Simona Halep, de huidige nummer drie van de wereld, is één van de nieuwe ambassadeurs die de belofte is aangegaan om Roemenië te vertegenwoordigen in het buitenland. De staat lijkt niet in te zien dat ze dit al deed, puur omdat ze overkomt als een innemende topsporter. Een filmpje waarin Halep door de Karpaten wandelt, hier en daar knikkend naar schaapherders, en ondertussen een kleurrijke Roemeense wijn opentrekt zal weinig toeristen lokken. Zonde.
Moeite waard
Stap een reisbureau binnen en van elk land is een gids of brochure te vinden, behalve van Roemenië. Een enkele keer is het land gebundeld met Bulgarije, maar verder houdt het op. Dat Roemenië het bezoeken waard is, wordt telkens bevestigd als ik mensen spreek die er zijn geweest. Men is unaniem enthousiast over de mensen, de natuur, de cultuur, de vooruitgang. Tijdens de afgelopen twee literatuuravonden waar ik bij aanwezig was, werd mij, vrij verrassend, gevraagd of ik als half Nederlandse en half Roemeense schrijver het als doel heb om Roemenië te promoten. Nee, dat is mijn taak helemaal niet, maar die van de toerismetak van de Roemeense staat. Dat mijn roman wel dat effect zou kunnen hebben, is een leuke bijkomstigheid. Net zoals Peter Schagen geen adverterende ondertoon heeft gestopt in zijn video, maar gewoon zijn vakantie op een beeldschone manier wilde delen met de wereld. En dat is gelukt.
IIk schreef dit op